Een heel gewone vraag tijdens het eten.
Vind je het lekker? Voor de verandering had hij vandaag een keer gekookt, zij had die dag buiten de deur gewerkt. Dat was bijzonder want meestal was ze thuis, deed de ze boodschappen, kookte ze en deed ze de afwas. Hij had een drukke baan, zelfs met thuiswerken was hij van ’s ochtends vroeg tot ’s avonds laat in vergadering. Maar nu had hij een keer gekookt en vroeg hij of ze het lekker vond.
‘Ja, hoor, heel lekker’, zei ze. Maar ondertussen voelde ze de irritatie opkomen. ‘Ik kook hier verdorie elke dag, doe alles in huis en nooit krijg ik een compliment, nooit zegt ‘ie dat ik lekker gekookt heb en nu meneer zelf een keer gekookt heeft is het meteen hengelen naar complimenten’, dacht ze bij zichzelf.
Ze nam nog een hap.
‘Lekker toch?’ zei hij weer terwijl hij nog een keer opschepte.
‘Nou, ik vind het eigenlijk niet zo lekker’, zei ze.
‘Zo, nou kan je ‘m krijgen ook met dat gevis naar complimenten’,dacht ze.
Hij legde zijn vork neer.
‘Oh, jammer’, zei hij, ‘ik had gehoopt iets lekkers voor je te maken.’
‘Nee, ik vind het gewoon niet lekker.’
Zwijgend aten ze verder.
Dit fictieve gesprek laat zien hoe vragen een verschillende (emotionele) lading kunnen hebben. Zowel bij de vraagsteller, die soms iets anders bedoelt dat dat hij/zij vraagt, maar ook bij de ontvanger die de vraag weer op zijn/haar manier interpreteert.
In het voorbeeld stelt hij een vrij neutrale, feitelijke vraag.
‘Vind je het lekker?’
Hij wil gewoon weten of ze het lekker vindt, hij hoopt natuurlijk dat het zo is want hij heeft er wel zijn best op gedaan. Zo vaak kookt hij immers niet.
Maar zij interpreteert de vraag heel anders. Als zij zo’n vraag stelt vraagt ze eigenlijk om een compliment, om gezien te worden voor het werk dat ze doet, het koken, afwassen etc. Zij ziet zijn vraag als het volkomen ten onrechte vragen om erkenning voor iets dat hij eigenlijk nooit doet. Haar irritatie is dan ook wel begrijpelijk.
Had dit ook anders/beter gekund en hoe dan?
Op het moment dat er alleen nog maar gezwegen wordt, zou hij kunnen vragen, ‘wat gebeurt er nu? Ineens zwijgen we allebei.’
Dan zou het handig zijn als zij eerlijk antwoordt en niet iets zegt als ‘ik ben gewoon moe’.
Het eerlijke antwoord zou kunnen zijn; ‘ik raakte geirriteerd toen jij naar complimentjes bleef vissen omdat jij een keer gekookt had, ik kook hier elke dag en dat is allemaal maar heel gewoon’.
‘Oh, maar dat bedoelde ik helemaal niet, ik wilde gewoon weten of je het lekker vond. Ik hoopte iets lekkers voor je te maken omdat je vandaag een lange dag had, ik hoopte je blij te maken. Sorry dat ik niet genoeg laat zien hoe bijzonder ik je vind.’
Als zij de vraag, ‘vind je het lekker?’ stelt, wil ze eigenlijk een compliment en gaat het niet echt over de smaak van het eten. Maar als hij diezelfde vraag stelt is het precies andersom. Hij wil echt weten of ze het lekker vindt en is niet direct op zoek naar een compliment.
De emotionele lading van die eenvoudige vraag is dus bij beiden helemaal anders.
En dan is het de kunst om daar, via eerlijke vragen en eerlijke antwoorden, achter te komen.